Ở Chương I, đề nghị có một số điều chỉnh như sau:
- Tại Điều 1, trước hết cần làm rõ khái niệm về Nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Do đó, đề nghị đưa khoản 1 Điều 5 ghép chung với Điều 1, cụ thể như sau: “Nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là một nước dân chủ, độc lập, có chủ quyền, thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ, bao gồm đất liền, hải đảo, vùng biển và vùng trời; là quốc gia thống nhất của các dân tộc cùng sinh sống trên đất nước Việt Nam”.
- Đề nghị chuyển toàn bộ Điều 11 của Dự thảo thành Điều 2 như sau: “1. Tổ quốc Việt Nam là thiêng liêng, bất khả xâm phạm. 2. Mọi hành vi chống lại độc lập, chủ quyền, thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ, chống lại sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc đều bị nghiêm trị theo pháp luật”.
- Đề nghị chuyển Điều 2 thành Điều 3; Điều 3 thành Điều 4; Điều 6 thành Điều 5; chuyển các khoản còn lại của Điều 5 thành Điều 6; Điều 12 thành Điều 7; Điều 7 và 8 giữ nguyên.
- Đề nghị chuyển Điều 4 thành Điều 9 và kế tiếp là các điều còn lại theo thứ tự. Riêng Điều 13 của Dự thảo đề nghị bổ sung quy định về quốc hiệu và quốc hoa, đồng thời điều chỉnh theo hướng Hiến pháp chỉ nêu tên, còn các quy định chi tiết về quốc kỳ, quốc huy, quốc ca, quốc hiệu, quốc hoa… để văn bản luật quy định cụ thể.
Ở Chương II, quyền con người, quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân:
Đề nghị có một số điều chỉnh về bố cục theo hướng nêu thứ tự các quy định về quyền con người, sau đó đến quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân, như vậy sẽ hài hòa và hợp lý hơn, ít nhất là về hình thức của văn bản, giúp cho người đọc dễ tiếp thu. Cụ thể như sau:
- Đề nghị đưa Điều 21 “Mọi người có quyền sống” lên sau điều 15 của dự thảo, đồng thời bổ sung cho đầy đủ và chặt chẽ hơn như sau: “Mọi người có quyền sống và mưu cầu hành phúc theo quy định của Hiến pháp và pháp luật”.
- Đề nghị đưa Điều 20 “1. Quyền công dân không tách rời nghĩa vụ công dân. 2. Quyền và nghĩa vụ của công dân do Hiến pháp và luật quy định. 3. Công dân có trách nhiệm thực hiện nghĩa vụ đối với Nhà nước và xã hội” lên trước Điều 16 của Dự thảo. Sau đó là các điều còn lại của chương này.
- Đề nghị thay cụm từ “không ai” ở các Điều 17, 25, 32, 37 của Dự thảo thành cụm từ “không người nào”; thay từ “không thể bị trục xuất” ở khoản 2, Điều 18 thành cụm từ “không bị trục xuất” và “không thể tách rời” ở khoản 1 Điều 19 thành “không tách rời”.
- Đề nghị sửa lại khoản 2, Điều 23 cho chặt chẽ hơn, như sau: “1. Mọi người có quyền bất khả xâm phạm về đời sống riêng tư, bí mật cá nhân và bí mật gia đình; có quyền bảo vệ danh dự, uy tín của mình.
Việc thu thập, lưu giữ, sử dụng và phổ biến thông tin về đời sống riêng tư, bí mật cá nhân, bí mật gia đình của người khác phải được người đó đồng ý, trừ trường hợp do luật định”.
- Đề nghị bổ sung cụm từ “hôn nhân” vào trước cụm từ “và gia đình” tại khoản 1, Điều 27 của Dự thảo; bổ sung cụm từ “theo quy định của pháp luật vào cuối khoản 1, Điều 34. Riêng cụm từ “không ai bị kết án hai lần vì một tội phạm” tại khoản 2, Điều 32 là chưa rõ ràng, đề nghị nêu cụ thể và chặt chẽ hơn như sau: “không ai bị kết án hai lần vì một hành vi phạm tội”.
Nguyễn Sơn Ca